ارزیابی تحمل به شوری برخی از اکوتیپ‌های یونجه با استفاده از صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی

شوری یکی از عوامل مهم کاهش ­دهنده رشد گیاهان در بسیاری از مناطق جهان است. غربالگری و انتخاب اکوتیپ ­ها متحمل بر اساس ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی یکی از اقدامات مهم در جهت دستیابی به اکوتیپ ­های متحمل به شوری می‌باشد. در این آزمایش تغییرات برخی از صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی، پنج اکوتیپ یونجه تحت سه سطح تنش شوری (شاهد، 50 و 100 میلی‌مول نمک) در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و به­ صورت اسپلیت پلات با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی­آباد دزفول در سال 1395 مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتور اصلی، سطوح مختلف تنش شوری و فاکتور فرعی شامل پنج اکوتیپ یونجه بود. نتایج نشان داد تنش شوری اثر معنی­ دار بر عملکرد ماده خشک، میزان نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ (RWC)، میزان عناصر سدیم و پتاسیم، فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و آسکوربات پراکسیداز (APX) داشت. مقایسه ­های میانگین سطوح تنش شوری به روش دانکن در سطح احتمال پنج درصد نشان داد که کم‌ترین میزان ماده خشک، محتوای نسبی آب برگ، یون پتاسیم ونسبت یون پتاسیم به یون سدیم و بیش ­ترین مقدار مالون­ دی­ آلدئید (MDA) مربوط به تنش شوری شدید (100 میلی‌مولار) بود. این امر بیانگر آسیب زیاد اکوتیپ ­های یونجه مورد بررسی در نتیجه اعمال شوری شدید بود. بالا رفتن تنش شوری تا میزان 50 میلی‌مولار باعث افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های سوپراکسید­دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در اکوتیپ­ های یونجه شد ولی تنش شدید شوری باعث کاهش فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز شد. این وضعیت نشان­ دهنده فعال شدن سیستم آنتی­ اکسیدانی در یونجه برای افزایش تحمل به شوری تا سطح 50 میلی­ مولار نمک بود ولی با افزایش سطح تنش تا 100 میلی­ مولار به علت تخریب سیستم سنتز پروتئین، کارایی سیستم آنتی ­اکسیدانی در یونجه کم شد.